Chodź na kawę. Uprawa kawy z ziarenka.

0
1698
3/5 - (1 vote)

Kawa to jeden z najbardziej popularnych napojów na świecie, konsumowany na całym globie każdego dnia. Zaczynając od starożytnych Etiopczyków, którzy odkryli jej pobudzające właściwości, aż po współczesnych kawoszy ceniących kawę jako sposób na pobudzenie i rozluźnienie, kawa zyskała swoje miejsce w sercach i kubkach wielu. W tym artykule przyjrzymy się temu, jak kawa jest uprawiana od ziarenka.

1. Historia kawy

Kawa pochodzi z Etiopii, gdzie według legendy, pasterz odkrył jej pobudzające właściwości po zauważeniu, że jego kozy były bardziej energiczne po zjedzeniu czerwonych jagód z pewnego krzewu. Od tego czasu kawa rozprzestrzeniła się na Bliskim Wschodzie, Afryce, Europie, Azji, Ameryce Południowej i Środkowej, aż poreszcie stała się jednym z najbardziej popularnych napojów na świecie.

2. Gatunki kawowca

Istnieją dwa główne gatunki kawowca, które są uprawiane komercyjnie: Coffea arabica (arabica) i Coffea canephora (robusta). Arabica jest bardziej popularna i stanowi około 60-70% światowej produkcji kawy, a robusta stanowi pozostałe 30-40%.

Arabica jest bardziej wrażliwa na choroby i szkodniki, ale jej ziarna są bardziej cenione ze względu na wyższą jakość smaku i niższą zawartość kofeiny. Robusta jest bardziej odporna na choroby i szkodniki, ale ma bardziej gorzki smak i wyższą zawartość kofeiny.

3. Uprawa kawy

3.1. Warunki klimatyczne

Kawowiec najlepiej rośnie w tropikalnym klimacie, w temperaturze między 15 a 24 stopni Celsjusza, na wysokości od 600 do 2000 metrów n.p.m. Optymalne warunki obejmują również odpowiednią ilość opadów, dostęp do światła słonecznego, a także okresy suche i wilgotne.

3.2. Ziemia

Kawowiec potrzebuje żyznej, dobrze przepuszczalnej gleby, bogatej w minerały, zwłaszcza fosfor, potas i magnez. Optymalne pH gleby dla kawowca wynosi między 6 a 6,5.

3.3. Nawadnianie

Odpowiednie nawadnianie jest kluczowe dla zdrowego wzrostu kawowca. Plantacje kawy często są zakładane w obszarach o wysokim poziomie opadów, ponieważ drzewa te potrzebują dużo wody. Optymalna ilość opadów dla kawowca wynosi od 1500 do 2500 mm rocznie.

3.4. Zapylanie

Kawowiec kwitnie zazwyczaj po okresie deszczowym, a kwiaty są zapylane przez wiatr, owady i ptaki. Proces ten jest kluczowy dla tworzenia owoców, które zawierają nasiona, czyli ziarna kawy.

3.5. Ochrona przed szkodnikami i chorobami

Kawowce są narażone na różne szkodniki i choroby, takie jak rdza kawowa, szara pleśń, anielskie skrzydło czy bruzdog. Aby chronić rośliny przed tymi zagrożeniami, stosuje się różne metody, takie jak kontrola biologiczna, stosowanie fungicydów i insektycydów, a także regularne przycinanie drzew.

Przeczytaj również:  Stokrotka afrykańska – piękny i wytrzymały kwiat do ogrodu i na balkon. Jak pielęgnować, by przetrwała cały sezon?

4. Zbiór

Zbiór kawy jest procesem pracochłonnym, ponieważ owoce muszą być zbierane ręcznie, gdy dojrzeją. Zbiory odbywają się zazwyczaj raz lub dwa razy w roku, w zależności od regionu. Dojrzałe owoce kawowca są czerwone lub żółte i zawierają dwa nasiona (ziarna kawy) otoczone mięsistą pulpą.

5. Przetwarzanie

Po zbiorze owoce kawy są przetwarzane na ziarna, które można następnie prażyć, mielić i parzyć. Istnieją dwa główne metody przetwarzania: na sucho i na mokro.

5.1. Przetwarzanie na sucho

Metoda na sucho, zwana również „naturalną”, polega na suszeniu całych owoców kawy na słońcu na betonowych lub ceglanych podłożach, aż osiągną wilgotność około 10-12%. Proces ten może trwać kilka tygodni. Następnie owoce są obrane mechanicznie, aby usunąć skórkę i miąższ, pozostawiając czyste ziarno.

5.2. Przetwarzanie na mokro

Metoda na mokro polega na zastosowaniu wody, aby usunąć miąższ z owoców kawy. Owoce są najpierw zmielone, aby oddzielić miąższ od nasion, a następnie nasiona są przenoszone przez szereg basenów fermentacyjnych, gdzie miąższ jest dalej oddzielany od nasion. Po tym procesie, nasiona są płukane wodą i suszone na słońcu lub za pomocą suszarek mechanicznych.

6. Suszenie

Niezależnie od metody przetwarzania, suszenie jest kluczowym etapem w uzyskaniu wysokiej jakości ziaren kawy. Ziarna są suszone na słońcu lub za pomocą suszarek mechanicznych, aż osiągną optymalną wilgotność (około 10-12%). Następnie są sortowane według wielkości i jakości.

7. Wypalanie

Prażenie, czyli wypalanie ziaren kawy, to proces, który nadaje im charakterystyczny smak i aromat. Ziarna są prażone w temperaturze od 180 do 240 stopni Celsjusza, co powoduje uwolnienie olejków i substancji chemicznych odpowiedzialnych za smak kawy. W zależności od czasu i temperatury prażenia, ziarna mogą uzyskać różne smaki, od łagodnych po intensywne.

8. Pakowanie i dystrybucja

Po wypaleniu ziarna są chłodzone, mielone (jeśli to konieczne) i pakowane. Pakowanie odgrywa ważną rolę w zachowaniu świeżości kawy, dlatego ziarna są często pakowane w opakowania z zaworami, które pozwalają na uwalnianie dwutlenku węgla, ale nie dopuszczają powietrza do wnętrza. W ten sposób kawa jest chroniona przed utlenianiem, co może wpłynąć na jej smak.

Następnie kawa jest dystrybuowana na całym świecie, gdzie trafia do kawiarni, sklepów, supermarketów i domów konsumentów. W zależności od odległości i czasu transportu, może być konieczne zastosowanie dodatkowych środków ochrony, takich jak specjalne opakowania czy kontrola temperatury, aby zapewnić, że kawa dotrze do klienta w jak najlepszym stanie.

9. Podsumowanie

Uprawa kawy z ziarenka to złożony proces, który obejmuje wybór odpowiedniego gatunku kawowca, zapewnienie optymalnych warunków wzrostu, ochronę przed szkodnikami i chorobami, a także staranne przetwarzanie, suszenie i wypalanie ziaren.

Warto docenić wysiłek, wiedzę i umiejętności zaangażowane w produkcję kawy, gdy sięgamy po kolejną filiżankę tego pobudzającego napoju. Dzięki temu możemy cieszyć się nie tylko smakiem i aromatem, ale także zrozumieć, jak kawa wpływa na życie rolników, pracowników i konsumentów na całym świecie.