1. Wstęp
Park Oliwski, położony w północnej części Gdańska, to jeden z najpiękniejszych i największych parków miejskich w Polsce. Rozciągający się na powierzchni 11,3 ha, park jest znany przede wszystkim ze swoich rozległych alej, malowniczych stawów i, co najważniejsze, imponujących drzew. W artykule przyjrzymy się historii Parku Oliwskiego, jego charakterystyce oraz przybliżymy czytelnikom piękno wielkich drzew tego niezwykłego miejsca.
2. Historia Parku Oliwskiego
2.1 Początki
Historia Parku Oliwskiego sięga XIII wieku, kiedy to cystersi z klasztoru w Oliwie rozpoczęli tworzenie ogrodu przyklasztornego. Wraz z upływem czasu ogród ten ewoluował, przyjmując różne funkcje i style. W XVI wieku, po kasacie zakonu cystersów, park stał się własnością królewską, a jego rozwój był ściśle związany z kolei z działalnością opatów oliwskich.
2.2 Zmiany w XVIII i XIX wieku
W XVIII wieku, za sprawą opata Jana Forstera, Park Oliwski zaczął przekształcać się w ogrodów barokowych, które nawiązywały do współczesnych mu ogrodów francuskich. W tym okresie pojawiły się także pierwsze elementy architektury ogrodowej, takie jak kaskada czy aleje grabowe. W XIX wieku, za panowania pruskiego, park przeszedł kolejną metamorfozę – tym razem na romantyczny ogród krajobrazowy.
2.3 XX wiek i współczesność
W 1929 roku Park Oliwski został wpisany do rejestru zabytków, co podkreśla jego historyczną wartość. W okresie powojennym park był sukcesywnie odbudowywany i rozwijany, stając się ostatecznie jednym z najważniejszych miejsc rekreacji i turystyki na terenie Trójmiasta. W ostatnich latach przeprowadzono liczne prace konserwatorskie i rewitalizacyjne, które pozwoliły na zachowanie unikalnego charakteru parku.
3. Charakterystyka Parku Oliwskiego
3.1 Ogólna struktura parku
Park Oliwski ma charakterystyczną, nieregularną formę, która jest wynikiem wielowiekowej historii i różnych stylów ogrodowych, które się tu kształtowały. Na terenie parku można zauważyć wpływy ogrodów barokowych, romantycznych oraz angielskich. Wszystkie te elementy łączą się w harmonijną całość, tworząc niezwykły krajobraz.
3.2 Strefy tematyczne parku
W Parku Oliwskim wyróżnić można kilka stref tematycznych, które odpowiadają różnym funkcjom i stylom ogrodowym. Są to między innymi:
- Ogród Barokowy – najstarsza część parku, gdzie znajdują się aleje grabowe, kaskada wodna oraz liczne rzeźby i elementy architektury ogrodowej;
- Ogród Romantyczny – malownicza strefa z meandrującymi ścieżkami, stawami, mostkami i wysepkami, zachęcająca do spacerów i kontemplacji przyrody;
- Ogród Angielski – część parku o swobodnej formie, z różnorodnymi grupami drzew, krzewów i łąk, która nawiązuje do stylu ogrodów krajobrazowych;
- Arboretum – obszar zebranych eksponatów dendrologicznych z całego świata, gdzie prezentowane są różnorodne gatunki drzew i krzewów.
4. Wielkie drzewa Parku Oliwskiego
4.1 Pomniki przyrody
Park Oliwski słynie przede wszystkim z imponujących drzew, wśród których wiele ma status pomnika przyrody. Te wyjątkowe okazy różnią się nie tylko gatunkiem, ale także wiekiem, rozmiarem i kształtem. W parku znajduje się ponad 20 pomników przyrody, z których najbardziej znane to:
- Dąb „Cesarz” – jeden z najstarszych dębów szypułkowych w Polsce, o obwodzie 750 cm i wysokości 35 m, szacowany na około 650 lat;
- Dąb „Kapliczny” – okaz dębu szypułkowego rosnący obok Kościoła św. Jacka, o obwodzie 600 cm i wysokości 28 m, mający około 500 lat;
- Buk „Jan” – jeden z największych buków pospolitych w Polsce, o obwodzie 520 cm i wysokości 31 m, mający około 200 lat;
- Kasztanowiec „Anna” – okazały kasztanowiec biały, o obwodzie 564 cm i wysokości 28 m, szacowany na około 200 lat.
4.2 Główne gatunki drzew
Park Oliwski posiada bogate zasoby drzewostanu, które obejmują zarówno gatunki rodzime, jak i egzotyczne. Wśród nich można wymienić:
- Dęby szypułkowe i dęby bezszypułkowe – symbolizują potęgę i trwałość, są jednymi z najstarszych i najbardziej majestatycznych drzew w parku;
- Platan klonolistny – charakterystyczny dla swojej sporej wielkości i wyjątkowej kory, tworzącej jasnoszare płaty;
- Buk pospolity – gatunek o pięknych, okazałych koronach i gładkiej, srebrzystoszarej korze;
- Kasztanowce – zarówno białe, jak i czerwone, które swoim kwitnieniem przyciągają wzrok wiosną;
- Cypryśnik błotny – drzewo iglaste, jedno z niewielu, które rośnie na terenie parku, charakterystyczne ze względu na swoje zimozielone igły i korzenie oddechowe.
5. Atrakcje turystyczne
Park Oliwski, oprócz walorów przyrodniczych, oferuje także liczne atrakcje turystyczne, wśród których warto wymienić:
- Pałac Opatów – zabytkowy pałac położony na terenie parku, będący dawną siedzibą opatów oliwskich, obecnie pełniący funkcję oddziału Muzeum Narodowego w Gdańsku;
- Katedra Oliwska – gotycki kościół położony przy parku, znany z imponujących organów i licznych koncertów organowych;
- Oranżeria – zabytkowy budynek, obecnie pełniący funkcję restauracji, oferującej dania inspirowane kuchnią polską;
- Pomnik Jana Heweliusza – monument poświęcony znanemu gdańskiemu astronomowi, który przypomina o bogatej historii nauki i kultury w Trójmieście.
6. Podsumowanie
Park Oliwski w Gdańsku to wyjątkowe miejsce o bogatej historii i niezwykłym uroku. Jego wielkie drzewa, piękne aleje, malownicze stawy i liczne zabytki sprawiają, że jest to idealne miejsce na spacery, spotkania z rodziną i przyjaciółmi, a także na kontemplację przyrody. Warto odwiedzić ten park i doświadczyć jego niepowtarzalnej atmosfery, zarówno dla mieszkańców Gdańska, jak i turystów przybywających do Trójmiasta.
Dla miłośników przyrody, Park Oliwski stanowi prawdziwą gratkę, oferując wspaniałe okazy drzew, zarówno rodzimych, jak i egzotycznych. Pomniki przyrody, takie jak dąb „Cesarz” czy kasztanowiec „Anna”, przyciągają zwiedzających swoją wielkością i historią. Swoje uroki odkrywają także różnorodne gatunki drzew, które tworzą niezwykłą mozaikę kolorów i kształtów na terenie parku.
Oprócz walorów przyrodniczych, Park Oliwski oferuje także atrakcje kulturalne i historyczne, takie jak Pałac Opatów czy Katedra Oliwska, które stanowią ważne miejsca na mapie Gdańska. Spacerując po parku, można odkryć bogatą historię tego miejsca, która sięga XIII wieku i poznać wpływy różnych stylów ogrodowych, które kształtowały jego wygląd na przestrzeni wieków.
Wizyta w Parku Oliwskim to doskonała okazja, aby oderwać się od zgiełku miasta i zanurzyć się w świecie zieleni, spokoju i harmonii. Niezależnie od pory roku, park zawsze ma coś do zaoferowania – wiosenne kwitnienie, letnie koncerty, jesienne barwy czy zimowe ośnieżone krajobrazy. Dlatego warto wybrać się do Parku Oliwskiego, by doświadczyć tego niezwykłego miejsca na własne oczy.
